EUS પરીક્ષણ જોડાય છે:
- એન્ડોસ્કોપ, એક લાંબી, પાતળી, લવચીક (FLEXIBLE) નળી જેમાં કેમેરા હોય છે.
- અલ્ટ્રાસાઉન્ડ, એન્ડોસ્કોપના અંતે એક પ્રોબ છે જે તમારા અવયવો, પેશીઓ અને રક્તવાહિનીઓની છબીઓ બનાવવા માટે ધ્વનિ તરંગો મુક્ત કરે છે.
- જઠરાંત્રિય માર્ગ અને નજીકના અન્ય અવયવો અને પેશીઓના રોગોનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે તે મિનિમલ ઇનવેસિવ તપાસ પ્રક્રિયા છે.
અલ્ટ્રા-સાઉન્ડ તરંગો પાચનતંત્ર અને તેની આસપાસના અંગો જેવા કે ફેફસાં, સ્વાદુપિંડ, પિત્તાશય, યકૃત અને લસિકા ગાંઠોની વિગતવાર છબીઓ ઉત્પન્ન કરે છે.
EUS એન્ડોસ્કોપ પ્રવાહી અથવા પેશીઓના નમૂનાઓ (જેવા કે સાઇટોલોજી, બાયોપ્સી) ને ચકાસવા માટે નાની સોયનો (EUS NEEDLE) ઉપયોગ કરે છે. આ પ્રક્રિયાને ઇયુએસ-ગાઇડેડ ફાઇન-નીડલ એસ્પિરેશન (FNAC) અથવા ઇયુએસ-ગાઇડેડ ફાઇન-નીડલ બાયોપ્સી (FNB) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ઇયુએસનો ઉપયોગ કોથળીમાંથી (CYST ASPIRATION/ DRAINAGE) પ્રવાહી કાઢવા અથવા રક્તસ્રાવના સ્થળે લોહીના ગંઠાઈ જવાના એજન્ટને ઇન્જેક્શન (EUS GUIDED GLUE INJECTION/ COILING) આપવા માટે થઈ શકે છે.
ઇયુએસ પરીક્ષણોના પ્રકારો કયા છે?
અપર ઇયુએસ એન્ડોસ્કોપી પ્રક્રિયા, પાચનતંત્રના ઉપરના ભાગની તપાસ કરે છે, જેમાં સામેલ છેઃ
- અન્નનળી, પેટ અને નાના આંતરડાનું અસ્તર.
- લસિકા ગાંઠો, રક્તવાહિનીઓ, કોથળીઓ અને ગાંઠો.
- નજીકના અવયવો, જેમ કે સ્વાદુપિંડ, પિત્તાશય અને પિત્ત નળી.
નીચલા ભાગની ઇયુએસ પ્રક્રિયા,તમારા પાચનતંત્રના નીચલા ભાગની તપાસ કરે છે. આમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- એનલ સ્ફિંક્ટર (ગુદાની આસપાસના સ્નાયુઓ).
- રક્તવાહિનીઓ, લસિકા ગાંઠો, કોથળીઓ અને ગાંઠો.
- મોટા આંતરડાનું અસ્તર (ગુદામાર્ગ અને આંતરડા).
એન્ડોસ્કોપિક અલ્ટ્રાસાઉન્ડ (ઇયુએસ) પ્રક્રિયાની કોને જરૂર છે?
ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ મૂલ્યાંકન અથવા નિદાન માટે EUSનો ઉપયોગ કરે છે:
- પેટ (પેટ)માં દુખાવો કે છાતીમાં દુખાવો.
- મેટાસ્ટેટિક કેન્સર
- ગઠ્ઠો, અસામાન્ય પેશીઓ અથવા અગાઉના ઇમેજિંગ સ્કેન જેવા કે સીટી સ્કેન અથવા એમઆરઆઇમાં જોવા મળતી કેન્સર વૃદ્ધિ.
- પિત્તાશય, પિત્ત નળીના રોગો, જેમાં પિત્તાશયની પથરી, પિત્ત નળીની પથરી અને કોલેસિસિસ્ટાઇટિસ (પિત્તાશયમાં સોજો)નો સમાવેશ થાય છે.
- ફેફસાના રોગો, જેમ કે ફેફસાનું કેન્સર.
- સ્વાદુપિંડના રોગો, જેમ કે સ્વાદુપિંડનું કેન્સર, સ્વાદુપિંડનું સિસ્ટ અને સ્વાદુપિંડનો સોજો.
Endoscopic ultrasound(EUS), EUS શા માટે કરવામાં આવે છે
ઇયુએસ એન્ડોસ્કોપી જઠરાંત્રિય માર્ગના સીધા સંપર્કમાં કોઈપણ અંગના સ્તરો અને દિવાલોની અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ઇમેજિંગ કરવામાં મદદ કરે છે. ઇયુએસ (EUS) ઉપકરણ અન્નનળી, પેટ અને નાના આંતરડાના ભાગોની અલ્ટ્રાસાઉન્ડની છબીઓ કેપ્ચર કરી શકે છે. ગુદામાર્ગમાંથી દાખલ કરવામાં આવેલું ઇયુએસ (EUS) ઉપકરણ ગુદામાર્ગ, મોટા આંતરડાના ભાગો (કોલોન) અને લસિકા ગાંઠો જેવી આસપાસની પેશીઓની અલ્ટ્રાસાઉન્ડની છબીઓ મેળવે છે.
નીચેના આંતરિક અવયવો અથવા નજીકના સ્તરો અને દિવાલોની અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ઇમેજિંગ કરી શકાય છે:
- ફેફસાં
- છાતીના લસિકા ગાંઠો (MEDIASTINAL LYMPH NODES)
- યકૃત
- પિત્તાશય (GALL BLADER)
- પિત્ત નળીઓ (BILE DUCT)
- પેન્ક્રિયાસ
નાના કેલિબર સોય અથવા અન્ય ઉપકરણોની મદદથી ઇયુએસ આ અન્ય અવયવો સુધી પહોંચી શકે છે. દાખલા તરીકે, સોય અન્નનળીની દિવાલમાંથી નજીકની લસિકા ગાંઠોમાં પસાર થઈ શકે છે. એ જ રીતે, સોય પેટની દિવાલમાંથી અથવા નાના આંતરડામાંથી સ્વાદુપિંડમાં પસાર થઈ શકે છે.
EUS અને EUS માર્ગદર્શિત પ્રક્રિયાઓનો ઉપયોગ નીચેની બાબતો માટે થઈ શકે છેઃ
- સ્વાદુપિંડનો સોજોને કારણે પેશીઓને થતા નુકસાનનું મૂલ્યાંકન કરવું
- કેન્સર છેક લસિકા ગાંઠોમાં ફેલાયું છે તે નક્કી કરવા (LYMPH NODE STAGING)
- કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠ પેશીઓનું મૂલ્યાંકન કરવા
- કેન્સર STAGING નક્કી કરવા
- કેન્સર વિશે વધુ વિગતવાર માહિતી પ્રદાન કરવા
- ડાયગ્નોસ્ટિક પરીક્ષણ માટે પ્રવાહી અથવા ટિશ્યુનો અર્ક કાઢવા (FNAC/ FNB)
- સ્યુડોસાયસ્ટ ડ્રેનેજ (PSEUDOCYST DRAINAGE)– CYST (કોથળીઓ) માંથી પ્રવાહીને બહાર કાઢવા
- ગેસ્ટ્રિક વેરિક્સ કોઈલિંગ / ગુંદર ઇન્જેક્શન જેવા લક્ષિત રક્તસ્રાવ વાહિનીને ઉપચાર કરવા
- જ્યારે ઇઆરસીપી- ERCP (પિત્ત/સ્વાદુપિંડનો રસ કાઢવાની સામાન્ય એન્ડોસ્કોપિક પ્રક્રિયા) શક્ય ન હોય ત્યારે અવરોધિત પિત્ત અથવા સ્વાદુપિંડના રસને કાઢી નાંખવા (EUS GUIDED BILE DUCT OR PANCREATIC DUCT DRAINAGE)
- સ્વાદુપિંડની ગાંઠ અથવા ક્રોનિક સ્વાદુપિંડના સોજાને કારણે પીડા રાહત માટે સેલિયાક ગેન્ગલિયન બ્લોક
- શસ્ત્રક્રિયા માટે અયોગ્ય દર્દીમાં પિત્તાશયનો ડ્રેનેજ (GALL BLADER DRAINAGE)
- શસ્ત્રક્રિયા માટે ગેસ્ટ્રિક આઉટલેટ ઓબ્સ્ટ્રેક્ટન (GASTRIC OUTLET OBSTRUCTION)ના અયોગ્ય દર્દી માટે ગેસ્ટ્રોડૂડેનોસ્ટોમી (GASTRODUODENOSTOMY)
